Wybrałem się wczoraj na spotkanie z  historykiem, Panem dr z Uniwersytetu Warszawskiego Tadeuszem Rozwadowskim. Tematem spotkania była postać Aleksandra Wielopolskiego a zachętą do dyskusji był temat „Wizjoner czy kolaborant – hrabia Aleksander Wielopolski, jego wpływ na Polaków i Polskę pod zaborem rosyjskim”. Pan Doktor bardzo solidnie przedstawił biogram margrabiego, jego wykształcenie, misję dyplomatyczną w czasie powstania listopadowego, zwrot ku ugodowości po rabacji galicyjskiej. Doszedł do czasów tuż przed wybuchem Powstania styczniowego i różnicach pomiędzy polityką Wielopolskiego a Zamoyskiego, nazywając je różnicami w taktyce. I to był ten moment w którym po raz pierwszy odezwała się we mnie wola polemiczna.

Oto przenosimy w wiek XXI dyskusję z lat 50/60 – tych XIX wieku i oto argumenty jednej strony tego sporu – hrabiego Wielopolskiego i jego postawę, tak samo jak i wtedy, nazywamy Zdradą. Pojęcie Zdrady w kwestiach państwowych jest oskarżeniem najcięższym, bo oznacza ona odejście od służby na rzecz Polski i przejście na służbę jej wrogów, działania na jej niekorzyść. Jeżeli ktoś przyjmuje postawę zdrady – a ktoś inny chce pracować dla dobra Polski, to nie można różnic w tych postawach nazywać różnicami taktycznymi.

To dla mnie jest dowód wielkiego nierozumienia, przez nas jako społeczeństwo, pojęć używanych w dyskusji publicznej. Ileż to mamy postaci, którym przypisuje się u nas zdradę, a po czym się zastanawia się, czy ta zdrada (względnie kolaboracja) to taktyka, czy przejaw nierozumienia otaczającej polityki.

Lekkość  z jaką się w Polsce przypisuje przeciwnikom politycznym „Zdradę” cieszy najbardziej tych, co zdrady faktycznie dokonali. Zdrada tak chętnie przyzywana blaknie, traci na swojej ostrości i znaczeniu. Staje się kolejnym frazesem. Ktoś oskarżony o Zdradę nie szuka dowodów na swoją obronę, potwierdzających że służył on zawsze interesom Rzeczypospolitej, ale odbija piłeczkę do oskarżającego o to, że ten w ogóle nic a nic nie rozumie, a w ogóle to on ma inną taktykę na rozwiązywanie problemów Polski.

Ten wątek dyskusji się skończył. Ruszyliśmy z historią Wielopolskiego dalej. Pan doktor pozwolił sobie na uwagi końcowe, w których najmocniej zapamiętało mi się, że największym błędem Wielopolskiego było to, że się w ogóle nie liczył z emocjami narodowymi, pomijał je, lekceważył. A emocji narodowych nie można lekceważyć.

I to jest drugie pole polemiki. Czym bowiem są emocje narodowe – tego zdefiniować z Panem Doktorem nie zdążyliśmy. Nie zdążyliśmy też przejść na poziom, kto oto w Polsce wywołuje emocje narodowe i za pomocą jakich to narzędzi. I kto to robił za czasów przed wybuchem Powstania Styczniowego. Pozwoliłem sobie na uwagę, że emocje narodowe w Polsce są tak płynne, że opieranie na nich polityki jest szalenie ryzykowne. Oto bowiem jeszcze 10 lat temu Platforma Obywatelska była najbardziej popularną partią w Polsce. Dzisiaj natomiast najbardziej popularną partią w Polsce jest Prawo i Sprawiedliwość. Obie zaś partie nic a nic w swoich programach przez 10 lat nie zmieniły. Emocje Polaków są takie, że 10 lat temu większość uważała, że bez zakupów w niedzielę da się obejść. Dzisiaj natomiast większość bez żadnego problemu przyjęła zakaz handlu w niedzielę.

Dodać należy także, że opieranie polityki na emocjach sprowadza się do tego, że argumentami w polityce staje się posiadanie bądź nieposiadanie kota, rodzaj słuchanej muzyki, dobór kolorów krawata. Może polityk zupełnie nie znać się na gospodarce, na rocznikach statystycznych, ale musi umieć trafiać w emocję. To jest chyba największy dramat Wielopolskiego, że oto człowiek starannie wykształcony, odnoszący sukcesy w gospodarce, znający się na polityce państw zachodnich musi liczyć i odnosić się do zdania różnorakich polityków powiatowych, którzy coś tam o polityce przecież wiedzą.

Było też trzecie pole polemik. Pytania z Sali. One właśnie dały inspirację do tytułu notki. Pytania bowiem dotyczyły, oceny tego czy gdyby polityka hrabiego Wielopolskiego się udała, to czy Polska byłaby potężna. Pan doktor, jako historyk odpowiadał oczywiście, że on nie może na to pytanie udzielić odpowiedzi bo to nie jest historia, ale jednak… i tu przedstawiał swoją wizję rozwoju wypadków, że jednak polityka Wielopolskiego by nigdzie nie doprowadziła, a Powstanie Styczniowe scementowało Polaków jako naród i dla tego powodu było korzystne.

Oto dostajemy w trakcie konferencji bardzo krótki biogram Margrabiego Wielopolskiego. Nie wiemy dokładnie jak przebiegał proces Wielopolskiego ze Szczanieckimi (bo to trudny temat dla prawników); nie wiemy dlaczego Wielopolski przyjął od Cara Aleksandra II Medal za stłumienie Polskiego Powstania; nie wiemy jakie dokładnie były różnice w stanowiskach Wielopolskiego i Zamoyskiego, ba nie ma zgody co do tego, czy te różnice były różnicami taktycznymi, czy jednak Wielopolskiemu można postawić zarzut Zdrady. Czyli nie mamy ustalonych najbardziej istotnych elementów stanu faktycznego, a my się tu poważamy na próbę odpowiedzi na to, gdzie by nas polityka Wielopolskiego zaprowadziła.

Pan Doktor był trochę obrażony na mnie, gdy zarzuciłem Polskiej historii brak koncentracji się na wątkach gospodarczych, a skupiania się jedynie na emocjach. Ale te pytania z Sali dają mi odpowiedź dlaczego u nas każdy się skupia na emocjach. Nas jako społeczeństwo najbardziej interesuje, żeby nam historycy powiedzieli jakim to wspaniałym byliśmy narodem i o tym jak niewiele nam brakowało abyśmy doszli do perfekcji. Nas nie interesuje w historii badanie zjawisk gospodarczych, społecznych, politycznych. Nam historia jest potrzebna jako terapia dla naszych biednych skołatanych polskich dusz.

---

tagi: polska  historia  aleksander wielopolski  społeczeństwo 

	grudeq
	21 kwietnia 2018 14:05

12     1980    6 zaloguj sie by polubić